Kto może wypowiedzieć umowę?
Zgodnie z art.746 k.c. dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.
Przyjmujący zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Jednakże gdy zlecenie jest odpłatne, a wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, przyjmujący zlecenie jest odpowiedzialny za szkodę. Nie można zrzec się z góry uprawnienia do wypowiedzenia zlecenia z ważnych powodów.
Jakich umów dotyczy to uprawnienie?
Regulacja ta dotyczy zarówno umów zawartych na czas nieokreślony, jak i umów zawartych na czas określony. W odniesieniu do umów zawartych na czas określony zasadę tę potwierdził wyrok SN z 28.09.2004 r., (IV CK 640/03, OSNC 2005/9, poz. 157).
Z jakim skutkiem następuje wypowiedzenie?
Wypowiedzenie umowy zlecenia wywiera skutek ex nunc i znosi stosunek zobowiązaniowy na przyszłość. Wygasa zatem stosunek zobowiązaniowy, ale nie zostają zniweczone skutki umowy, z której strony mogą nadal wywodzić nieprzedawnione roszczenia, o ile dotyczą stanów faktycznych sprzed wygaśnięcia stosunku. W braku postanowień umownych rozliczenie następuje na podstawie art. 746 § 1 k.c., a treść umowy ma znaczenie dla określenia charakteru czynności, do wykonania której zobowiązał się przyjmujący zlecenie, oraz dla określenia należnego mu wynagrodzenia i zasad jego wypłacania. Wykonanie zobowiązania do dokonania czynności prawnej może być zależne lub jedynie częściowo zależne od przyjmującego zlecenie, co nakłada na niego albo obowiązek dokonania czynności, albo podjęcia działań, które są potrzebne do jej dokonania. Nie można również wykluczyć zobowiązania, w którym przyjmujący zlecenie zagwarantuje osiągnięcie określonego, niezależnego od niego rezultatu. Wynagrodzenie może więc przysługiwać bądź za dokonanie czynności prawnej, bądź za dokonanie działań koniecznych do zrealizowania czynności (wyrok SN z 10.02.2017 r., V CSK 330/16, LEX nr 2297425).
Co na temat wypowiedzenia i jego przyczyn mówi orzecznictwo?
- wyrok SA w Katowicach z 14.09.2021 r., V AGa 403/20, LEX nr 3334509: „Dyspozytywny charakter 746 § 1 k.c. w zw. z art. 750 k.c. oznacza, że skoro możliwe jest wypowiedzenie umowy oświadczenie usług również bez ważnych powodów ze skutkiem natychmiastowym, to tym bardziej możliwe jest zastrzeżenie w umowie terminu wypowiedzenia i w takim wypadku.”
- utrata zaufania do zleceniobiorcy może być zatem ważnym powodem, o jakim mowa w art. 746 § 3 k.c. (wyrok SN z 14.05.2002 r., V CKN 1030/00, LEX nr 1211273).
- zgodnie z wyrokiem SN z 23.10.2003 r., V CK 386/02, M. Praw. 2005/19, poz. 958, w art. 746 k.c. jako regułę wyrażono swobodę stron w jednostronnym spowodowaniu zakończenia stosunku zlecenia bez względu na motywy, jakimi kierował się wypowiadający, a także swobodę zrzeczenia się przez strony możliwości rozwiązania stosunku zlecenia, a zabroniono jedynie zrzeczenia się z góry możliwości dania wypowiedzenia z ważnych powodów.
- wskazany przepis ma charakter dyspozytywny - strony mogą samodzielnie określić w umowie przesłanki oraz termin wypowiedzenia umowy (wyrok SN z dnia 11 września 2002 r., V CKN 1152/00, LEX nr 56060; wyrok SA w Krakowie z dnia 31 maja 2016 r., I ACa 235/16, LEX nr 2061973; wyrok SA w Warszawie z dnia 25 marca 2010 r., I ACa 4/10, LEX nr 1120129), z zastrzeżeniem, że nie może to prowadzić do zrzeczenia się uprawnienia do wypowiedzenia stosunku zlecenia z ważnych powodów (art. 746 § 3; zob. uwagi 9-10). Jeżeli w umowie nie zostały określone przesłanki wypowiedzenia, do skuteczności oświadczenia dającego zlecenie nie jest konieczne wskazanie w nim przyczyny wypowiedzenia ani jej rzeczywiste istnienie (wyrok SN z dnia 9 lutego 2001 r., III CKN 304/00, LEX nr 52384). Udowodnienie istnienia ważnej przyczyny (bliżej o tym pojęciu w uwadze 9) wypowiedzenia zlecenia odpłatnego nie jest decydujące dla skuteczności jego dokonania, lecz dla rozstrzygnięcia, czy dający zlecenie powinien naprawić szkodę powstałą po stronie przyjmującego zlecenie w związku z przedwczesnym zakończeniem stosunku zlecenia (wyrok SN z dnia 14 maja 2002 r., V CKN 1030/00, IC 2002, nr 12, s. 41),
- wyrok SA w Łodzi z 29.12.2017 r., I ACa 1254/17, LEX nr 2445258: „Utratę czy zawieszenie uprawnień zawodowych należy bowiem uznać za ważną przyczynę w rozumieniu 746 § 1 k.c. W celu zerwania więzi obligacyjnej łączącej ją z powodem pozwana Spółka nie musiała zatem uciekać się do przypisywanych jej przez apelującego zachowań sprzecznych z prawem.”
Stan prawny: 12.06.2023 r.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej bądź mają problem prawny, który wymaga konsultacji zapraszam do Kancelarii w Koszalinie. Kancelaria Radcy Prawnego Agata Gąsecka w Koszalinie świadczy usługi stacjonarnie w siedzibie firmy w Koszalinie, a po wcześniejszym opłaceniu zlecenia także online - e-mailowo, telefonicznie bądź za pośrednictwem innych środków porozumiewania się na odległość. Radca prawny Agata Gąsecka przeanalizuje Państwa sprawę i udzieli porady prawnej, a także wskaże dalsze kroki prawne i możliwości działania. Zakres usług dostępny jest pod tym likiem - https://agatagasecka.pl/zakres-uslug
