Umowa zlecenia
Przepisy regulujące umowę zlecenia zostały przez ustawodawcę umieszczone w kodeksie cywilnym w art. 734–751. Dodatkowo wskazać należy, że w przypadku innych czynności niż czynności prawne mamy do czynienia z umową o świadczenie usług, do których, jeżeli nie są uregulowane innymi przepisami, stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu. Przykładem takich czynności są np. umowy dotyczące pośrednictwa w obrocie nieruchomościami (tak wyrok NSA z 9.12.2016 r., II GSK 1162/15, LEX nr 2270791).
Strony i przedmiot umowy
Zgodnie z ww artykułami w umowie mamy do czynienia z 2 stronami - przyjmującym zlecenie (zleceniobiorca) i dającym zlecenie (zleceniodawca). Stronami umowy mogą być osoby prawne, fizyczne, a także jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej.
Przedmiotem umowy jest zobowiązanie się przyjmującego zlecenie do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Zgodnie z regulacją art. 734 § 2, jeżeli strony nie umówiły się inaczej, zlecenie obejmuje umocowanie do działania w cudzym imieniu (pełnomocnictwo). Z tego względu nie ma potrzeby udzielenia przyjmującemu zlecenie dodatkowego umocowania (R. Morek [w:] Kodeks cywilny..., t. 3b, red. K. Osajda, 2017, kom. do art. 734, nt 18).
Jak wiemy już co jest przedmiotem umowy to sprecyzujmy, czy chodzi o osiągnięcie określonego rezultatu czy jedynie staranny sposób wykonania umowy, działania przez zleceniobiorcę.
Zgodnie z treścią orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29.12.2016 r., III AUa 616/16, LEX nr 2191565: "celem umowy zlecenia jako umowy starannego działania mogą być czynności, które prowadzą do określonego rezultatu, jednak nie w rozumieniu art. 627 k.c. Wykonywanie powtarzalnych czynności, choć zakłada dążenie do osiągnięcia pewnego rezultatu, stanowi jedynie etap całego procesu zamówień realizowanych przez dany podmiot. Ryzyko przy zachowaniu należytej staranności przez wykonawcę ponosi zleceniodawca." Jak również wskazuje ten sam sąd ale w wyroku z 16.05.2018 r.(III AUa 962/17, LEX nr 2692708): „ umowa o świadczenie usług jest umową starannego działania i jej celem jest wykonywanie określonych czynności w sposób staranny i cykliczny, które nie muszą zmierzać do osiągnięcia rezultatu, co nie wyklucza, iż taki nastąpi. Przy czym nie wynik, lecz starania w celu osiągnięcia tego wyniku są elementem wyróżniającym dla tej umowy.”
W orzecznictwie i doktrynie podkreśla się, że przyjmujący zlecenie powinien w zasadzie działać ściśle wedle wskazówek dającego zlecenie. Może od nich samodzielnie odstąpić jedynie w wyjątkowych okolicznościach (art. 737 kc.). Co istotne, zleceniobiorca nigdy nie powinien brać pod uwagę wskazówek dającego zlecenie mogących prowadzić do naruszenia prawa, zasad etyki zawodowej lub należytej staranności w wykonywaniu zlecenia (M. Araszkiewicz, M. Sala-Szczypiński, Volenti non fit iniuria? Związanie pełnomocnika procesowego poleceniami klienta i odpowiedzialność za ich wykonanie, „Radca Prawny” 2015/3, s. 149–181.).
Jeśli nie będziemy do końca pewni z jaką umową mamy do czynienia z orzecznictwa sądów powszechnych można wywnioskować, że: W razie wątpliwości, czy dana umowa jest umową o dzieło czy umowa zlecenia należy ustalić, czy w treści i sposobie jej wykonywania przeważają cechy jednej z tych umów. Dopiero wówczas, gdy umowa poddawana analizie (w swej treści, a zwłaszcza w sposobie wykonywania) wykazuje z ich jednakowym nasileniem cechy wspólne dla co najmniej dwóch różnych wzorców umownych, o jej typie (rodzaju) decyduje zgodny zamiar stron i cel umowy, który może (ale wcale nie musi) wyrażać się także w nazwie umowy. Istotne (pomocne) przy kwalifikacji takiej umowy jest też uwzględnienie okoliczności towarzyszących jej zawarciu.( postanowienie SN z 5.11.2020 r. sygn. akt II UK 397/19).
Wynagrodzenie i czas trwania
Co do zasady w przypadku z umową zlecenia mamy do czynienia z odpłatnością za wykonane usługi.
Jeżeli ani z umowy, ani z okoliczności nie wynika, że przyjmujący zlecenie zobowiązał się wykonać je bez wynagrodzenia, za wykonanie zlecenia należy się wynagrodzenie. Jeżeli nie ma obowiązującej taryfy, a nie umówiono się o wysokość wynagrodzenia, należy się wynagrodzenie odpowiadające wykonanej pracy. Zapłata wynagrodzenia następuje, co do zasady, dopiero po wykonaniu zlecenia, kiedy możliwa staje się ocena tego, czy przyjmujący zlecenie wykonał świadczenie z należytą starannością (L. Ogiegło [w:] System Prawa Prywatnego, t. 7, red. J. Rajski, 2018, s. 633.) Zleceniodawca i zleceniobiorcą mogą w umowie określić inne zasady zapłaty wynagrodzenia, na przykład postanowić, że wynagrodzenie będzie płatne w ratach, w częściach, czy też w innych określonych odstępach czasu. Nalezy jednak wyraźnie zaznaczyć, że przepisem szczególnym w stosunku do art. 744 k.c. jest art. 8a ust. 6 ustawy z 10.10.2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, stosowanie do którego w przypadku umów zawartych na czas dłuższy niż miesiąc wypłaty wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej dokonuje się co najmniej raz w miesiącu
Warto podkreślić, że wynagrodzenie należy się zleceniobiorcy również wtedy, gdy nie wykonał zlecenia jeżeli niewykonanie zlecenia nastąpiło bez jego winy. Powinien on też wykazać, że dołożył wszelkich starań dla wykonania umowy.
Forma umowy
Umowa zlecenia nie wymaga żadnej szczególnej formy, ale dla celów dowodowy najlepiej zawierać ją w formie pisemnej.
Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 9 stycznia 1951 r., Ł.C. 1907/50, OSN 1951/3, poz. 81 wskazał, że jeżeli przedmiotem zlecenia jest dokonanie czynności prawnej, do której ważności potrzebna jest forma aktu notarialnego, to brak tej formy przy zleceniu ma tylko to znaczenie, że zlecenie nie obejmuje umocowania do wykonania czynności w imieniu dającego zlecenie, co jednak nie wyklucza możności wykonania czynności objętej takim zleceniem przez przyjmującego zlecenie we własnym imieniu.
Na co zwrócić szczególną uwagę?
- przede wszystkim należy precyzyjnie określić obowiązki stron, z naciskiem na przyjmującego zlecenie, ponieważ w braku postanowień regulujących te kwestie zastosowanie znajdzie art. 740 k.c,
- należy określić sposób współdziałania dającego zlecenie,
- należy pamiętać, że nie można w umowie zlecenia, jak również w umowie o świadczenie usług, wprowadzić klauzuli, na mocy której strony zrzekają się z góry prawa do wypowiedzenia stosunku umownego z ważnych powodów. Zrzeczenie się takiego uprawnienia byłoby nieważne,
- precyzyjnie określić przedmiot umowy,
- tworząc umowę należy pamiętać, że o jej istocie nie decyduje nazwa, ale treść umowy, czyli brzmienie postanowień umownych, określających przedmiot umowy oraz prawa i obowiązki jej stron. Jeśli zatem umowa o zleceniowym charakterze zostanie błędnie nazwana umową o dzieło – albo odwrotnie, wówczas taka niewłaściwa kwalifikacja umowy może być zakwestionowana na przykład w postępowaniu przed sądem. W przypadku umowy zlecenia istotne znaczenie, podobnie jak w przypadku umowy o dzieło, posiada rezultat, który [...] nie musi być osiągnięty.
(tak: P. Nazaruk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, LEX/el. 2023, art. 734.L. Bielecki, Przekształcenie..., s. 144–151)
- wprowadzić inne niezbędne klauzule, na przykład:
- klauzulę poufności,
- klauzulę zakazu konkurencji,
- klauzulę określającą sąd I instancji właściwy do rozpoznania sporu już wynikłego lub mogącego wyniknąć z oznaczonego stosunku prawnego.
Stan prawny:
5.06.2023 r.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej bądź mają problem prawny, który wymaga konsultacji zapraszam do Kancelarii w Koszalinie. Kancelaria Radcy Prawnego Agata Gąsecka w Koszalinie świadczy usługi stacjonarnie w siedzibie firmy w Koszalinie, a po wcześniejszym opłaceniu zlecenia także online - e-mailowo, telefonicznie bądź za pośrednictwem innych środków porozumiewania się na odległość. Radca prawny Agata Gąsecka przeanalizuje Państwa sprawę i udzieli porady prawnej, a także wskaże dalsze kroki prawne i możliwości działania. Zakres usług dostępny jest pod tym likiem - https://agatagasecka.pl/zakres-uslug
