Umowa komisu
Umowa komisu została uregulowana w kodeksie cywilnym w artykułach od 765 do 773. Zaliczana jest do umów regulujących pośrednictwo w obrocie cywilnoprawnym. Jest umową konsensualną, odpłatną i wzajemną.
Strony umowy:
- przyjmujący zlecenie (komisant)
- dający zlecenie (komitent)
Stronami tej umowy mogą był osoby fizyczne, prawne oraz ułomne osoby prawne, przy czym komisant musi być przedsiębiorcą (sprzedaż lub kupno rzeczy ruchomych w ramach komisu nie musi być jednak jedynym przedmiotem jego działalności). Z uwagi na status komisanta jako zastępcy pośredniego wypada zaliczyć komis do kategorii umów powierniczych. Zobowiązanie komisanta należy do zobowiązań rezultatu, nie zaś starannego działania, gdyż wymagalność prowizji następuje z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz lub cenę, a zatem gdy zlecenie komisowe zostało wykonane bez względu na starania czynione przez komisanta (art. 772 § 1) 7268 (tak w: G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2023, art. 765.)
Przedmiot umowy
Przez umowę komisu przyjmujący zlecenie (komisant) zobowiązuje się za wynagrodzeniem (prowizja) w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa do kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomych na rachunek dającego zlecenie (komitenta), lecz w imieniu własnym.
Obowiązki komisanta
Komisant powinien wydać komitentowi wszystko, co przy wykonaniu zlecenia dla niego uzyskał, w szczególności powinien przelać na niego wierzytelności, które nabył na jego rachunek. Powyższe uprawnienia komitenta są skuteczne także względem wierzycieli komisanta.
Co w przypadku, gdy komisant zawarł umowę na korzystniejszych warunkach?
Jeżeli komisant zawarł umowę na warunkach korzystniejszych od warunków oznaczonych przez komitenta, uzyskana korzyść należy się komitentowi.
Co w przypadku, gdy komisant sprzedał rzecz po cenie niższej/wyższej niż umówiona?
Jeżeli komisant sprzedał oddaną mu do sprzedaży rzecz za cenę niższą od ceny oznaczonej przez komitenta, obowiązany jest zapłacić komitentowi różnicę.
Jeżeli komisant nabył rzecz za cenę wyższą od ceny oznaczonej przez komitenta, komitent może niezwłocznie po otrzymaniu zawiadomienia o wykonaniu zlecenia oświadczyć, że nie uznaje czynności za dokonaną na jego rachunek; brak takiego oświadczenia jest jednoznaczny z wyrażeniem zgody na wyższą cenę.
Warto pamiętać, że komitent nie może żądać zapłacenia różnicy ceny ani odmówić zgody na wyższą cenę, jeżeli zlecenie nie mogło być wykonane po cenie oznaczonej, a zawarcie umowy uchroniło komitenta od szkody. A. Nowacki wskazuje, że wynagrodzenie zależy od ceny rzeczy ruchomej kupowanej lub sprzedawanej przez komitenta. Cena może zostać ustalona w umowie procentowo (np. 6% od ceny sprzedaży rzeczy ruchomej) lub w sposób sztywny. Ustalenie prowizji w sposób sztywny nie sprzeciwia się wymogowi Kodeksu, aby wynagrodzenie komisanta było prowizją, gdyż przepis nie wymaga, aby wynagrodzenie to zależało od ostatecznej ceny kupna lub sprzedaży rzeczy ruchomej. Jeśli wynagrodzenie odnosi się do ostatecznej ceny kupna lub sprzedaży, to jego wyliczenie w momencie zawarcia umowy sprzedaży nie jest możliwe. W konsekwencji takiego ustalenia im wyższa byłaby ostateczna cena kupna (nawet w ramach oznaczonych przez komitenta), tym wyższa byłaby prowizja (P. Nazaruk [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, LEX/el. 2023, art. 765., A. Nowacki [w:] Kodeks cywilny..., t. 2, red. K. Osajda, 2013, kom. do art. 765, nt 2).
Odpowiedzialność komisanta
Komisant nie ponosi odpowiedzialności za ukryte wady fizyczne rzeczy, jak również za jej wady prawne, jeżeli przed zawarciem umowy podał to do wiadomości kupującego. Jednakże wyłączenie odpowiedzialności nie dotyczy wad rzeczy, o których komisant wiedział lub z łatwością mógł się dowiedzieć. Przepisu nie stosuje się, jeżeli kupującym jest konsument.
Roszczenie o zapłatę prowizji?
Komisant nabywa roszczenie o zapłatę prowizji:
- z chwilą, gdy komitent otrzymał rzecz albo cenę.
- jeżeli umowa ma być wykonywana częściami, komisant nabywa roszczenie o prowizję w miarę wykonywania umowy.
- gdy umowa nie została wykonana z przyczyn dotyczących komitenta.
Czy roszczenie o prowizję można zabezpieczyć?
Dla zabezpieczenia roszczeń o prowizję oraz roszczeń o zwrot wydatków i zaliczek udzielonych komitentowi, jak również dla zabezpieczenia wszelkich innych należności wynikłych ze zleceń komisowych przysługuje komisantowi ustawowe prawo zastawu na rzeczach stanowiących przedmiot komisu, dopóki rzeczy te znajdują się u niego lub u osoby która je dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nimi rozporządzać za pomocą dokumentów. Wymienione należności mogą być zaspokojone z wierzytelności nabytych przez komisanta na rachunek komitenta, z pierwszeństwem przed wierzycielami komitenta.
Stan prawny: 18.06.2023 r.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej bądź mają problem prawny, który wymaga konsultacji zapraszam do Kancelarii w Koszalinie. Kancelaria Radcy Prawnego Agata Gąsecka w Koszalinie świadczy usługi stacjonarnie w siedzibie firmy w Koszalinie, a po wcześniejszym opłaceniu zlecenia także online - e-mailowo, telefonicznie bądź za pośrednictwem innych środków porozumiewania się na odległość. Radca prawny Agata Gąsecka przeanalizuje Państwa sprawę i udzieli porady prawnej, a także wskaże dalsze kroki prawne i możliwości działania. Zakres usług dostępny jest pod tym likiem - https://agatagasecka.pl/zakres-uslug
