Kto może być sygnalistą?
Pozostając w temacie ustawy o ochronie sygnalistów i zbliżającym się terminie na wdrożenie procedur wewnętrznych, częstym pytaniem, jakie dostaje od Klientów jest, to kto może być sygnalistą. Czy jest to osoba zewnętrzna? Czy jest to specjalnie zatrudniony do tego pracownik? A może jest nim firma, która będzie pełniła taką rolę w podmiocie prywatnym lub publicznym?
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej i sprawdzić, czy musisz wdrożyć procedurą w swoim podmiocie przeczytaj ten artykuł — Ochrona sygnalistów — kogo dotyczy?
W dzisiejszym artykule odpowiem na powyższe pytania i postaram się w prosty sposób, wytłumaczyć kim jest sygnalista i kto może nim zostać.
Sygnalista kto może nim być?
Ustawodawca w art. 4 ustawy umieścił definicję sygnalisty. Zgodnie z jej treścią sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa, uzyskaną w kontekście związanym z pracą, w tym:
1. pracownik;
2. pracownik tymczasowy;
3. osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej;
4. przedsiębiorca;
5. prokurent;
6. akcjonariusz lub wspólnik;
7. członek organu osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej;
8. osoba świadcząca pracę pod nadzorem i kierownictwem wykonawcy, podwykonawcy lub dostawcy;
9. stażysta;
10. wolontariusz;
11. praktykant;
12. funkcjonariusz w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (Dz. U. z 2023 r. poz. 1280, 1429 i 1834);
13. żołnierz w rozumieniu art. 2 pkt 39 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny (Dz. U. z 2024 r. poz. 248 i 834).
14. osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą w przypadku zgłoszenia, lub ujawnienia publicznego informacji o naruszeniu prawa uzyskanej w kontekście związanym z pracą przed nawiązaniem stosunku pracy, lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy, lub usług, lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym, lub na rzecz tego podmiotu, lub pełnienia służby w podmiocie prawnym, lub już po ich ustaniu.
Powyższy katalog jest wyliczeniem otwartym, przykładowym co oznacza, że sygnalistą może być także inna osoba fizyczna, jeśli:
Po pierwsze — zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa
Po drugie – naruszenie prawa następuje w kontekście związanym z pracą
Po trzecie – dotyczy to kandydatów do pracy, w tym także osób ostatecznie niezatrudnionych, osób świadczących aktualnie pracę na rzecz podmiotu prawnego na podstawie jakiegokolwiek stosunku prawnego, osób, które wykonywały na rzecz podmiotu prawnego pracę zarobkową, niezależnie od podstawy zatrudnienia.
Jak należy rozumieć „kontekst związany z pracą”?
Ustawodawca miał na celu uregulowanie takiej sytuacji, w której kontekst związany z pracą jest:
– bezpośredni, czyli w przypadku zgłoszeń wewnętrznych chodzi o takie naruszenia prawa, które bezpośrednio dotyczą funkcjonowania danego podmiotu prawnego, do którego zgłoszenie wewnętrzne jest kierowane
– pośredni, czyli w przypadku zgłoszeń wewnętrznych chodzi o takie naruszenia prawa, które pośrednio dotyczą funkcjonowania danego podmiotu prawnego, na przykład ze względu na działania osób mających funkcjonalny związek z tą organizacją (np. jej organy zarządzające)
Czy kontrahent może być sygnalistą?
Jak najbardziej. Gdy przedsiębiorca np. dostawca, wykonawca, podwykonawca poweźmie informację o naruszeniu prawa w kontekście związanym z pracą podmiotu prawnego, u którego miało dojść do naruszenia prawa, może dokonać takiego zgłoszenia.
Kiedy osoba dokonująca zgłoszenia lub ujawnienia publicznego jest objęta ochroną? Warunki objęcia sygnalisty ochroną
Jeśli już zweryfikujemy, kto dokonał zgłoszenia (katalog powyżej) to należałoby ustalić, czy takiej osobie faktycznie przysługuje ochrona w ramach przepisów zawartych w ustawie o ochronie sygnalistów.
Aby to nastąpiło muszą być spełnione następujące warunki:
Po pierwsze musi być zgłoszenie lub ujawnienie i musi ono dotyczyć informacji o naruszeniu prawa w obszarach objętych ustawą o ochronie sygnalistów, lub procedurą wewnętrzną;
Po drugie dokonujący zgłoszenia działa w dobrej wierze, tj. w uzasadnionym przekonaniu, że przekazywane informacje są prawdziwe w momencie ich zgłaszania lub ujawniania i że stanowią informację o naruszeniu prawa.
Czy muszę zatrudnić sygnalistę?
Najczęściej spotykane pytanie. Otóż nie. Sygnalista nie jest bowiem pracownikiem pełniącym funkcję sygnalisty w podmiocie prawnym. Nie otrzymuje wynagrodzenia za dokonywanie zgłoszeń. Sygnalistą może być każda osoba fizyczna dokonującą zgłoszenia lub ujawnienia publicznego naruszenia prawa w kontekście związanym z pracą.
Podsumowanie
Jeśli nie wiesz, czy musisz stworzyć procedurę ochrony sygnalistów, napisz do mnie, a chętnie rozwieję Twoje wątpliwości. Pamiętaj, że ustawa zacznie obowiązywać już od 25 września 2024 r., więc jeszcze jest czas na przygotowanie odpowiednich dokumentów.
Potrzebujesz pomocy w stworzeniu procedury ochrony sygnalistów? Chcesz wprowadzić ją w swojej firmie? Skontaktuj się ze mną!
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, zapraszam do Kancelarii w Koszalinie. Kancelaria Radcy Prawnego Agata Gąsecka w Koszalinie świadczy usługi stacjonarnie w siedzibie firmy w Koszalinie, a po wcześniejszym opłaceniu zlecenia także online - e-mailowo, telefonicznie bądź za pośrednictwem innych środków porozumiewania się na odległość.
Radca prawny Agata Gąsecka przeanalizuje Twoją sprawę i udzieli porady prawnej, a także wskaże dalsze kroki prawne i możliwości działania. Radca prawny Agata Gąsecka udziela porad prawnych w zakresie stosowania ustawy o sygnalistach, tworzenia procedury ochrony sygnalistów oraz tworzy niezbędne dokumenty do wdrożenia procedur w Twojej firmie.
Umów się na poradę prawną - 789-145 -897 !
Materiał ma charakter edukacyjny i nie stanowi porady prawnej. W celu uzyskania indywidualne porady prawnej i analizy sprawy należy umówić się na konsultacje pod numerem telefonu: 789-145-897 bądź e-mailowo: