Czym jest zadatek? Czy warto go wpisać do umowy?
Podczas analizy umów, bądź ich sporządzania Klienci często pytają jakie skutki dla nich będzie miało zawarcie umowy, w której są wskazane postanowienia dotyczące zadatku bądź zaliczki. Czy warto zawierać taką umowę, czy można się z niej wycofać i w końcu, czy można domagać się zwrotu zadatku i w jakiej wysokości. Zarówno zaliczka, jak i zadatek często pojawiają się w umowach, w szczególności umowach przedwstępnych sprzedaży nieruchomości.
Zadatek w kodeksie cywilnym
W art. 394. § 1. – 3 ustawodawca uregulował instytucję zadatku. I tak wskazał, że w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony, a obowiązek zapłaty sumy dwukrotnie wyższej odpada. To samo dotyczy wypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło wskutek okoliczności, za które żadna ze stron nie ponosi odpowiedzialności albo za które ponoszą odpowiedzialność obie strony.
Zadatek w umowie – jakie ma skutki?
Zadatek jest umieszczany w umowach jako klauzula, na mocy której jedna strona umowy daje drugiej stronie umowy przy zawarciu umowy rzeczy zamienne lub pieniądze. Strony umowy mogą określić funkcję zadatku. Mogą wskazać czy pełni on funkcję zabezpieczenia umowy, czy funkcję zaliczki. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego zadatek jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wzmacniającym więź zobowiązaniową między stronami i spełniającym funkcję mobilizującą, dyscyplinującą oraz zabezpieczającą (zob. wyrok SN z 31.05.2019 r., IV CSK 163/18, LEX nr 2686043). Zadatek może także służyć jako potwierdzenie zawarcia umowy, zabezpieczenie jej wykonania.
Kiedy zadatek jest zabezpieczeniem umowy, a kiedy pełnią funkcje zaliczki?
Postanowienie, w którym zadatek jest zabezpieczeniem umowy to wskazanie, że w przypadku niewykonania umowy druga strona może od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować. Funkcję quasi zaliczki będzie miał, gdy strony uzgodnią, że w przypadku wykonania umowy podlega on zaliczeniu na poczet umówionej zapłaty.
Zadatek a wykonanie umowy
Zgodnie z art. 394 § 2 k.c. w razie wykonania umowy zadatek ulega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała; jeżeli zaliczenie nie jest możliwe, zadatek ulega zwrotowi.
Zadatek a niewykonanie umowy
W razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Czy można ustalić w umowie inne skutki zadatku niż te zawarte w kodeksie cywilnym?
Analiza art. 394 k.c. wskazuje, że przepisy regulujące zadatek mają charakter dyspozytywny. Co to oznacza? Skutki, jakie ustawodawca wprowadza w związku z zadatkiem powodują, że będę one miały zastosowanie gdy strony w umowie nie postanowią inaczej i brak jest między stronami umowy określonych zwyczajów związanych z przekazaniem zadatku przy zawarciu umowy.
A to oznacza, że strony umowy mogą określić w postanowieniach inne skutki dla zadatku i uregulować je odmiennie np. uregulować szczerzej przypadki, w jakich nastąpi zwrot zadatku, terminy itp.
Sporządzenie profesjonalnej umowy zawierającej postanowienia dotyczące zadatku wymaga szczególnej uwagi i staranności. Aby zabezpieczyć interesy Klienta należy dokładnie przeanalizować wszystkie ryzyka i zagrożenia, a także przewidzieć ewentualne kwestie, które mogą być przedmiotem sporu. Dlatego tak ważne jest powierzenie sporządzenia takiej umowy prawnikowi, który ma wiedzę i doświadczenie, aby pomóc Klientowi w osiągnięciu celu.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej na temat umów, ich analizy i sporządzania bądź mają problem prawny, który wymaga konsultacji zapraszam do Kancelarii w Koszalinie. Kancelaria Radcy Prawnego Agata Gąsecka w Koszalinie świadczy usługi stacjonarnie w siedzibie firmy w Koszalinie, a po wcześniejszym opłaceniu zlecenia także online - e-mailowo, telefonicznie bądź za pośrednictwem innych środków porozumiewania się na odległość. Radca prawny Agata Gąsecka przeanalizuje Państwa sprawę i udzieli porady prawnej, a także wskaże dalsze kroki prawne i możliwości działania. Radca prawny Agata Gąsecka udziela porad prawnych w zakresie sporządzania umów o roboty budowlane, analizy umów o roboty bądź reprezentacji w sprawach o zapłatę kar umownych, bądź należnego wynagrodzenia, a także spraw o zapłatę zadatku.
Materiał ma charakter edukacyjny i nie stanowi porady prawnej. W celu uzyskania indywidualne porady prawnej i analizy sprawy należy umówić się na konsultacje pod numerem telefonu: 789-145-897 bądź e-mailowo: