Czy można żądać zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w wypadku?
Nie ulega wątpliwości, że śmierć osoby bliskiej jest niewątpliwie jednym z najtrudniejszych doświadczeń, z jakimi możemy się spotkać w naszym życiu. Zazwyczaj następuje na skutek niespodziewanego, nagłego zdarzenia jakim jest wpadek samochodowy. Takim wydarzeniom w życiu towarzyszą ogromne emocje. Oprócz ogromnego cierpienia emocjonalnego, pojawiające się pytania i wątpliwości związane z odpowiedzialnością za to co się stało,a także próbą uzyskania rekompensaty - odszkodowania i zadośćuczynienia. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się możliwościom żądania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej w wypadku, zgodnie z polskim prawem.
Zgodnie z art. 446 §4 kodeksu cywilnego sąd może także przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
Celem zadośćuczynienia jest rekompensata szkody niematerialnej (krzywdy, cierpień psychicznych itp.) jaką poniósł poszkodowany. Ma ono choć w pewnym stopniu załagodzić skutki jakie spowodowała strata osoby bliskiej. Zadośćuczynienie jest świadczeniem pieniężnym co do zasady o charakterze jednorazowym i ma na celu kompensatę wszelkich negatywnych skutków jakich doznała osoba uprawniona do jego dochodzenia.
Powyższy przepis został wprowadzony do kodeksu cywilnego na mocy nowelizacji z dnia 30 maja 2008 r., z mocą obowiązującą od 03 sierpnia 2008 r.
A co jeśli utrata bliskich nastąpiła przed tą datą?
Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 22 października 2010 roku sygn. akt: III CZP 76/10 wskazał, że: „Najbliższemu członkowi rodziny zmarłego przysługuje na podstawie art. 448 kodeksu cywilnego w związku z art. 24 k.c. zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę, gdy śmierć nastąpiła na skutek deliktu, który miał miejsce przed dniem 03 sierpnia 2008 r. "
Podsumowując, dochodząc roszczenia o zadośćuczynienie w związku ze śmiercią członka rodziny, musimy mieć na uwadze datę zaistnienia zdarzenia i tak:
- zdarzenie przed dniem 03.08.2008 r. – przepis art. 448 w zw. z art. 24 kodeksu cywilnego;
- zdarzenie w dacie i po dniu 03.08.2008 r. – przepis art. 446 §4 kodeksu cywilnego.
Kto może się domagać zadośćuczynienia?
Kodeks cywilny stanowi, że osobą legitymowaną do wniesienia powództwa jest osoba bliska. Zaliczyć do niej możemy: małżonka, krewnych i powinowatych, wychowanka, opiekuna, partnera życiowego, ojczyma, macochę narzeczonego.
W orzecznictwie przyjmuje się, że o tym kogo można uznać za najbliższego członka rodziny decydują więzi emocjonalne, wzajemne relacje między tą osobą a zmarłym czy zażyłe stosunki łączące te osoby. W orzecznictwie sądowym wskazuje się, iż kryterium uznania osoby za członka rodziny wyznacza się poprzez ocenę stosunku zależności i zażyłości jaka łączyła osobę zmarłą z osobą dochodzącą zadośćuczynienia oraz sytuacji życiowej w jakiej znajdowały się te osoby i faktycznego stopnia bliskości emocjonalnej (m.in. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 grudnia 2014 r. w sprawie o sygn. akt: I ACa 638/14).
Jaką kwotę może przyznać sąd tytułem zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej w wypadku?
Wskazać trzeba, że zadośćuczynienie ma formę jednorazowego świadczenia pieniężnego, które pełni funkcję kompensacyjną. Ustawodawca stanowi, że suma zadośćuczynienia powinna być odpowiednia, co oznacza, że powinna odzwierciedlać w pełni rozmiar doznanej krzywdy, tj. stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność, czas trwania, nieodwracalność następstw i inne okoliczności, których nie sposób wymienić wyczerpująco (por.m.in. wyroki SN: z 30.01.2004, I CK 131/03, OSNC 2005/2, poz. 40; z 27.02.2004, V CK 282/03 LEX nr 183777). W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się, że wysokość zadośćuczynienia powinna być odczuwalna dla poszkodowanego i przynosić mu równowagę emocjonalną, naruszoną przez doznane cierpienia psychiczne (por. wyroki SN: z 14.02.2008, II CSK 536/07, LEX nr 461725, z glosą K. Ludwichowskiej, OSP 2010/5, poz. 47, s. 339; z 26.02.1962, IV CR 902/61, OSNCP 1963/5, poz. 107; z 24.06.1965, I PR 203/65, OSPiKA 1966/4, poz. 92; z 10.03.2006, IV CSK 80/05, OSNC 2006/10, poz. (tak w wyroku SA w Lublinie z 10.01.2023 r., I ACa 900/22, LEX nr 3487902.)
Z kolei SA w Łodzi z 13.01.2023 r., I ACa 1778/22, LEX nr 3572602 w swoim uzasadnieniu wskazał, że: „Ustalając wysokość zasądzonej z tego tytułu kwoty sąd zawsze winien mieć na względzie, że roszczenie najbliższych członków rodziny poszkodowanego, który na skutek czynu niedozwolonego zmarł ma na celu zapewnienie uprawnionemu pomocy w dostosowaniu się do nowej rzeczywistości oraz złagodzenie jego cierpienia wywołanego utratą tej osoby, a okolicznościami mającymi tu szczególne znaczenie pozostaje między innymi zakres doznań osoby bliskiej zmarłemu, poczucie osamotnienia, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny, charakter zaburzeń w prawidłowym funkcjonowaniu, stopień, w jakim będzie ona zdolna zaakceptować obecny stan rzeczy, korzystanie z pomocy fachowej w czasie radzenia sobie w tej trudnej sytuacji, proces leczenia doznanej traumy oraz pozycja, jaką w rodzinie zajmowała osoba zmarłego. "Wycena" krzywdy każdorazowo wymaga rozważenia wszystkich okoliczności sprawy, w czym należy postępować zgodnie z miernikami zobiektywizowanymi, a nie tylko poprzestawać na subiektywnych odczuciach pokrzywdzonego. Co więcej, zasadniczo należy ona do sądu I instancji, a sąd odwoławczy jest władny ją zweryfikować tylko w drodze wyjątku, w razie stwierdzenia oczywistego i rażącego naruszenia ogólnych kryteriów ustalania wysokości zadośćuczynienia, co przykładowo może mieć miejsce, gdy któreś z nich zostało pominięte lub uczynione elementem dominującym (zob. przykładowo wyroki SN z 5 grudnia 2006 r., II PK 102/06; z 18 listopada 2004 r., I CK 219/04; z 30 października 2003 r., IV CK 151/02; z 7 listopada 2003 r., V CK 110/03; z 9 lipca 1970 r., III PRN 39/70). W ramach kontroli instancyjnej nie może jednak dojść do wkroczenia w sferę swobodnego uznania sędziowskiego. O oczywistym i rażącym naruszeniu zasad ustalania "odpowiedniego" zadośćuczynienia może świadczyć przyznanie zadośćuczynienia symbolicznego zamiast stanowiącego rekompensatę doznanej krzywdy bądź kwoty wygórowanej, prowadzącej do niestosownego wzbogacenia się tą drogą.”
Z orzecznictwa- jakie kwoty zasądzają sądy?
Orzecznictwo pokazuje, że sądy zasądzają naprawdę różne kwoty zadośćuczynienia a stworzenie jakiejś tabeli w tym zakresie wydaje się wręcz niemożliwe. Nie ma jednolitego szablonu, który sąd będzie stosował w każdej sprawie. Tytułem przykładu można wskazać, że w sprawach o zadośćuczynienie za śmierć bliskiej osoby, która dotyczyła relacji rodzice – dzieci oraz małżonków zasądzane świadczenia oscylują od kwot 30 000 zł do 165 000 zł. Z uwagi na indywidualną sytuację życiową i szczególne relacje łączące zmarłego i członka rodziny dochodzącego zadośćuczynienia kwoty te mogą być oczywiście inne.
Zadośćuczynienie za śmierć osoby bliskiej w wypadku może być ważnym elementem procesu uzdrowienia emocjonalnego oraz wsparcia finansowego dla rodziny zmarłego. Procedura dochodzenia roszczeń może być skomplikowana, trudna i pełna emocji dlatego warto skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika, który pomoże w uzyskaniu sprawiedliwości i odpowiedniego odszkodowania.
Jeśli chcą Państwo dowiedzieć się więcej bądź mają problem prawny, który wymaga konsultacji zapraszam do Kancelarii w Koszalinie. Kancelaria Radcy Prawnego Agata Gąsecka w Koszalinie świadczy usługi stacjonarnie w siedzibie firmy w Koszalinie, a po wcześniejszym opłaceniu zlecenia także online - e-mailowo, telefonicznie bądź za pośrednictwem innych środków porozumiewania się na odległość. Radca prawny Agata Gąsecka przeanalizuje Państwa sprawę i udzieli porady prawnej, a także wskaże dalsze kroki prawne i możliwości działania. Radca prawny Agata Gąsecka udziela porad prawnych w zakresie odszkodowań, dochodzenia roszczeń przed sądem, sporządzania pozwów o zapłatę odszkodowania i zadośćuczynienia.
Proszę pamiętać, że w przypadku odmownej decyzji w zakresie zwrotu danych kosztów bądź w zakresie wypłaty lub zaniżenia odszkodowania mogą odwołać się od decyzji ubezpieczyciela, następnie skierować sprawę do sądu. Jeśli zastanawiają się Państwo jak uzyskać odszkodowanie czy jak uzyskać zadośćuczynienie to zapraszam do kontaktu.
Materiał ma charakter edukacyjny i nie stanowi porady prawnej. W celu uzyskania indywidualne porady prawnej i analizy sprawy należy umówić się na konsultacje pod numerem telefonu: 789-145-897 bądź e-mailowo: